(Vermijden van) opstarten van benzodiazepines in de eerstelijn. Percepties van huisartsen, patiënten en verpleegkundigen.

Terug naar alle onderzoeken

Samenvatting

Dit onderzoek geeft een beschrijving van de percepties van drie verschillende actoren in de eerste lijn, namelijk de huisarts, de patiënt en de verpleegkundigen (in een RVT setting). Er wordt nagegaan hoe deze actoren elkaar beïnvloeden in het opstarten en onderhouden van benzodiazepinegebruik. Deze resultaten kunnen bijdragen tot het bekomen van een rationeel gebruik van benzodiazepines in de eerste lijn. Bevindingen over percepties en attitudes van huisartsen, patiënten en verpleegkundigen kunnen leiden tot een beter inzicht in de belemmerende barrières en factoren die het mogelijk maken om te komen tot een rationeel gebruik van benzodiazepines.

Doelstelling

Nagaan van:

  • de percepties van huisartsen ten opzichte van het opstarten van benzodiazepines in de eerstelijn.
  • de percepties van de patiënten ten opzichte van het opstarten van benzodiazepines.
  • de rol van de verpleegkundige in verband met het opstarten en het gebruik van benzodiazepines in rust en verzorgingstehuizen.

Onderzoekspopulatie

Huisartsen, patiënten en verpleegkundigen uit rust- en verzorgingstehuizen.

Voornaamste resultaten

In dit onderzoek associëren huisartsen afhankelijkheid niet met het eerste gebruik. Huisartsen schrijven benzodiazepines voor om de klachten op korte termijn te verhelpen en zonder zich veel zorgen te maken over langdurig gebruik. Nochtans blijkt dat eerste gebruikers al een vorm van psychologische afhankelijkheid vertonen. Het gevaar bestaat dat deze ‘eerste gebruikers’ een vervolg voorschrift zullen vragen aan de huisarts en indien nodig druk zullen uitoefenen op de arts om dit te bekomen. Dit maakt het moeilijk voor de huisarts om een vervolgvoorschrift te weigeren.

Huisartsen staan open voor een niet medicamenteuze aanpak maar ze ondervinden verschillende barrières. Een gebrek aan kennis en zelfvertrouwen om deze niet medicamenteuze aanpak in de praktijk toe te passen is één van de grootste barrières. Ze ondervinden ook een gebrek aan tijd om deze aanpak toe te passen in een ‘normale’ consultatie. Een eerste essentiële stap is dat de huisarts bewust moet zijn van het feit dat een niet medicamenteuze aanpak mogelijk is en effectief kan zijn. Uiteraard moeten huisartsen wel over de nodige vaardigheden en kennis beschikken vooraleer ze dit kunnen toepassen in hun dagelijks arts-patiënt relatie.

Rusthuisbewoners maken veel meer gebruik van slaap- en kalmeermiddelen dan niet geïnstitutionaliseerde ouderen. De voorschrijver is nog steeds de huisarts, maar aangezien de huisarts onregelmatig en vaak heel korte contacten heeft met de bewoners, kan de verpleegkundige hier een belangrijk rol vervullen in het al dan niet opstarten van een benzodiazepinebehandeling of het al dan niet afbouwen van benzodiazepines bij bepaalde bewoners. Een belangrijke bevinding van de studie is dat vaak vanaf het moment een benzodiazepinebehandeling is opgestart door de huisarts, het gebruik zal worden verder gezet voor een onbepaalde tijd. Het gevaar bestaat dat er geen verdere follow-up van de werkelijke nood aan deze medicatie zal uitgevoerd worden. Dus vanaf het moment van opstarten wordt het gebruik van deze medicatie opgenomen in de routine procedure en is er vaak geen evaluatie meer. Een andere opmerkelijke bevinding is dat persoonlijke ideeën die verpleegkundigen hebben niet altijd in overeenstemming zijn met hun professionele ideeën. Sommige verpleegkundigen hebben een persoonlijke voorkeur voor een niet medicamenteuze aanpak en zouden graag meer bewoners afbouwen van benzodiazepines, maar de professionele visie van collega’s (artsen en verpleegkundigen) en structurele barrières domineerde en moest dan ook gerespecteerd worden. Hoe dan ook verpleegkundigen kunnen een grote bijdrage leveren bij het verlenen van een niet medicamenteuze aanpak, bij het observeren van het benzodiazepinegebruik en bij afbouw van benzodiazepinegebruik. Navorming over de aanpak van slapeloosheid en angst kan meer inzicht geven in deze problematiek en kan hun houding positief beïnvloeden.

Output

Anthierens, S. (2008). “Benzodiazepines: sleeping through the problem”. (avoiding of) Initiation of benzodiazepines in primary care, perceptions of general practitioners, patients and nurses. Universiteit Gent: vakgroep huisartsgeneeskunde en eerstelijnsgeneeskunde.

Anthierens, S. (2008). Executive summary: Benzodiazepines sleeping through the problem. (avoiding of) Initiation of benzodiazepines in primary health care. Perceptions of general practitioners and nurses. Archives of Public Health, 66, 215-217.

Anthierens, S., Grypdonck, M., De Pauw, L., & Christiaens, T. (2009). Perceptions of nurses in nursing homes on the usage of benzodiazepines. A qualitative study with focus groups and semi structured interviews with residential nurses. Journal of Clinical Nursing, 18, 22, 3098-3106

Anthierens, S., Habraken, H., Petrovic, M., & Christiaens, T. (2007). The lesser evil? Initiating a benzodiazepine prescription in general practice. A qualitative study on GPs perspectives. Scandinavian Journal of Primary Health Care, 25 (4), 1-6.

Anthierens, S., Habraken, H., Petrovic, M., Deveugele, M., De Maeseneer, M., & Christiaens, T. (2008). Benzodiazepines opstarten in de huisartsenpraktijk. Kwalitatieve studie van patiëntenperspectieven. Huisarts Nu, 37, 379-384.

Anthierens, S., Pasteels, I., Habraken, H., Steinberg, P., Declercq, T., & Christiaens, T. (Submitted). Attitudes of general practitioners on benzodiazepine prescribing and barriers associated with non pharmacological alternatives for stress, anxiety and insomnia.

Christiaens, T., Anthierens, S., Petrovic, M., Deveugele, M., & De Maeseneer, J. (2007). Why worry about a sleeping pill? Initiating a benzodiazepine prescription in general practice: patient’s perspective. Basic & Clinical Pharmacology & Toxicology, 101 (Suppl1), 91.

Anthierens, S., Tansens, A., Petrovic, M., & Christiaens, T. (2010). Qualitative insights into general practitioners views on polypharmacy. BMC Family Practice, 15, 11, 65.

Anthierens, S., Pasteels, I., Habraken, H., Steinberg, P., Declercq, T., & Christiaens, T.(2010). Barriers to nonpharmacologic treatments for stress, anxiety, and insomnia: family physicians' attitudes toward benzodiazepine prescribing. Canadian Family Physician, 56(11), e398-406.

Online artikels & rapporten

Contact

Universiteit Antwerpen
Sibyl Anthierens

Algemene info

Looptijd

Startdatum 01/01/2004
Einddatum 16/12/2008

Methode

Enquête - schriftelijk

Type

Andere

Gefinancierd door

Andere

Product

Psychoactieve medicatie

Discipline

Sociologisch / psychologisch / criminologisch onderzoek

Regio

Vlaams

Status

Afgerond

Datum laatste wijziging: 10/06/2016
Dit item aanpassen