Als kleine kinderen groot worden

De vorming Als Kleine Kinderen Groot Worden is een interactief infomoment voor ouders van tieners (10-15 jaar). In groep worden op een interactieve manier opvoedingsvragen besproken aan de hand van filmpjes en oefeningen. De sessie wordt begeleid door een preventiewerker en/of opvoedingsondersteuner. Er zijn twee versies van de vorming beschikbaar: één over tabak, alcohol en drugs en één over gamen. Ze kunnen apart of geïntegreerd worden aangeboden.

De vorming vertrekt vanuit de realiteit dat kinderen vroeg of laat in contact komen met tabak, alcohol en andere drugs. Ook gamen behoort tot de leefwereld van kinderen. Ouders weten vaak niet hoe ze hiermee om moeten gaan en wat ze kunnen doen om problemen te voorkomen. Het is van belang dat ouders hun invloed niet onderschatten en weten hoe ze die kunnen aanwenden. Daarom gaat de vorming in op beschermende opvoedingsvaardigheden: hoe kan je via de opvoeding je kinderen gezond leren omspringen met gamen, alcoholgebruik zo lang mogelijk uitstellen en tabak- en druggebruik voorkomen?

Voor de inhoud over tabak, werd beroep gedaan op de expertise van VIGeZ.

Concreet gaat het om vragen als:

• Mag ik mijn kind van elf een slokje wijn laten proeven op een familiefeest?
• Hoe lang mag ik mijn zoon van dertien nu eigenlijk laten gamen?
• Welke regels stel ik over alcohol als mijn veertienjarige dochter naar een fuif gaat?
• Wat kan ik doen als mijn zoon van vijftien dronken thuiskomt?
• Wat zeg ik tegen mijn vijftienjarige dochter als een klasgenoot van school is gestuurd voor cannabisgebruik?
• Hoe kan ik tabak verbieden als ik zelf rook?

De invloed van ouders

Het hoofddoel van het programma is het gevoel van eigen effectiviteit bij ouders om invloed te hebben op hoe hun kinderen omgaan met tabak, alcohol, drugs en gamen, te verhogen. Ouders denken vaak dat ze niet veel invloed hebben op dit vlak. Maar dat klopt helemaal niet, integendeel. De opvoedingsstijl van de ouders is heel belangrijk voor de gezondheidsgerelateerde keuzes die kinderen maken. Die bepaalt mee hoe ze nu en in hun latere leven met games, tabak, alcohol en drugs (zullen) omgaan.

Deelnemers aan het infomoment leren hoe ze hun potentiële invloed op een positieve manier kunnen uitoefenen. De volgende factoren worden behandeld:

• Open communicatie
• Stellen van duidelijke grenzen
• Voorbeeldgedrag
• Monitoring, in de zin van positieve interesse in de activiteiten van het kind

Een positieve ouder-kind-relatie is de basis en vormt de rode draad doorheen het programma.

Ouders aan de slag

Concreet volgen ouders een eenmalige sessie in kleine groepen. De sessies worden begeleid door professionele preventiewerkers of opvoedingsondersteuners. Voor hen biedt VAD trainersdagen aan om het programma te leren kennen.

Tijdens de sessie krijgen ouders de mogelijkheid om te overleggen met elkaar en ideeën uit te wisselen. Ze zullen bijleren over beschermende opvoedingsfactoren en hoe ze deze succesvol kunnen toepassen in hun gezin. Elke beschermende factor wordt geïntroduceerd of geïllustreerd met een kort (fictie)filmpje dat speciaal ontwikkeld werd voor deze vorming. Ouders worden gestimuleerd om te reflecteren op de situatie met behulp van interactieve werkvormen en oefeningen.

Een succesvolle pretest

‘Als kleine kinderen groot worden’ over de thema's tabak, alcohol en drugs werd in 2013 gepretest, toen nog onder de werktitel 'Heel wat in huis', dankzij de inzet van CGG Largo, Preventiedienst Mechelen, Opvoedingswinkel Mechelen, Drugpunt SMAK en Drugpunt Leie & Schelde. Zij gaven vorming aan heel wat enthousiaste ouders en vroegen hen ook evaluatievragenlijsten in te vullen (zowel voor, vlak na, en een maand na het volgen van de vorming). De Universiteit van Gent analyseerde de resultaten en stelde vast dat de vorming op een aantal vlakken effectief was:

• Het gevoel van eigen effectiviteit van ouders bij het stellen van grenzen en het voorkomen van het gebruik van tabak, alcohol en drugs bij hun kinderen was toegenomen.
• Ouders stelden vaker grenzen.
• Er was meer open communicatie tussen de deelnemende ouders en hun kinderen over tabak, alcohol en drugs.

...en gamen

In 2015 werd het thema 'gamen' toegevoegd aan de vorming 'Als Kleine Kinderen Groot Worden'. In de praktijk bleek dat ouders van tieners veel vragen hebben over het gamegedrag van hun kinderen. De insteek 'opvoeding' van de vorming Als Kleine Kinderen Groot Worden, leent zich ertoe om ook andere opvoedingsthema's te bespreken. Om op een positieve manier met gamen om te gaan zijn immers dezelfde opvoedingsfactoren noodzakelijk, denk maar aan open communicatie en duidelijke grenzen.

Het nieuwe materiaal werd ontwikkeld in de lijn van de oorspronkelijke vorming: namelijk met als rode draad dezelfde opvoedingsvaardigheden, die ook hier telkens worden ingeleid door een fictie-filmpje. De specifieke leidraad over gamen is beschikbaar als bijlage bij de basismap Als Kleine Kinderen Groot Worden. Naast de leidraad voor de begeleider werd ook een bijlage met veelgestelde vragen over gamen toegevoegd en zijn de filmpjes en een PowerPointpresentatie downloadbaar voor gebruik tijdens de vorming. Het materiaal over gamen kan op twee manieren gebracht worden: als onderdeel van het totale pakket, of als een aparte sessie specifiek over gamen.

Methodieken voor ouders uit etnisch-culturele minderheden

Als Kleine Kinderen Groot Worden werd ook als basis gebruikt voor methodieken rond opvoedingsondersteuning voor ouders van tieners uit etnisch culturele minderheden. De inhouden en boodschappen werden op cultuur sensitieve manier vertaald en in toegankelijke methodieken gegoten. Het gaat dus om aparte methodieken en materialen, maar met vergelijkbare doelstellingen en werkwijzen. Je vindt ze terug bij ‘gerelateerde materialen’ hieronder.

Aan de slag!

In ieder CGG is er een aanspreekpunt voor ‘Als kleine kinderen groot worden’. Deze persoon beschikt over een lijst van mensen die hebben deelgenomen aan een trainersdag bij VAD, en die het infomoment 'Als kleine kinderen groot worden' dus kunnen geven. Iedereen die een ouderavond wil organiseren kan bij het aanspreekpunt contactgegevens van trainers opvragen.

Een eenmalige bijeenkomst is natuurlijk erg vluchtig. Het is belangrijk dat de vorming niet op zich staat, maar dat ouders op verschillende momenten en plaatsen met het thema in aanraking komen. Daarom ontwikkelden we een aantal materialen die de vorming mee ondersteunen, maar ook los daarvan te gebruiken zijn. Zo is er ook een brochure over tabak, alcohol en drugs voor ouders van tieners, een postkaart met enkele tips en een DrugLijnmagneet om de postkaart op te hangen. Er is ook ‘Een handige gids over gamen voor ouders’. Ook op de website van De DrugLijn vinden ouders informatie en de filmpjes waarmee in de sessies wordt gewerkt.

Je kan de trainingsmap en de bijhorende brochures voor ouders terugvinden via de 'gerelateerde materialen' hieronder. Voor vragen over het project, de train-de-trainers en het materiaal, kan je terecht bij Hanna Peeters (02/422 03 02).